|
| | Linux Dersleri 1 |  |
| | | Yazar | Mesaj |
|---|
SoaRingEagLe*
Teğmen
Mesaj Sayısı : 255
Rep Puan : 683
Teşekkür : 8
Kayıt tarihi : 04/10/09
Yaş : 33
Nerden : Bursa
İş/Hobiler : Grafiker
Lakap : EagLe*
|  Konu: Linux Dersleri 1 Salı Ekim 06, 2009 6:58 pm | |
| Unix ve Linux’un Tarihçesi ve Geli?imi
1.1 UNIX’in olu?umu
1960’larda AT&T’nin Bell Laboratuarlar?,MIT ve General Electric’?n ortakla?a yürüttükleri bir projede “Multics” isimli bir i?letim sisteminin patentini ald?lar. Bell Labaratuar? bu projeden çekilene kadar iki çal??an? , Dennis Ritchie ve Ken Thompson, bu proje de çal??t?. Bell Laboratuarlar? bu projeden çekildikten sonra bu iki ki?i yeni bir projede bir i?letim sistemi ortaya ç?kard?lar. ??letim sistemine “Multics” ad?ndan esinlenerek “Unics” ismi tak?ld?ysa da daha sonralar? bu isim UNIX olarak de?i?tirildi.
UNIX’in en temel özelli?i Dennis Ritchie taraf?ndan yarat?lan C dili ile olu?turulmas?yd?. ??letim sistemleri o güne kadar sistemin mimarisine ba?l? olan makine dili ile yaz?lmaktayd?. UNIX i?letim sistemi makine dili yerine C dili temel al?narak kodlanm??t?. Bu da i?letim sisteminin di?er platformalara ta??nmas?n? kolayla?t?r?yordu.
UNIX i?letim sistemi duyulmaya ba?lad?ktan sonra ba?ta üniversiteler olmak üzere bir çok ki?i ve kurumun ilgisini çekti. Özellikle üniversitelerin bilgisayar bilimleri bölümlerinde okuyan ve çal??an ki?ilerin deste?i ile birlikte UNIX k?sa zamanda büyük bir ilerleme kaydetti. Bunun sonucu olarakta en önemli bilgisayar i?letim sistemi ünvan?n? eline geçirdi.
1980’lerin ba??nda AT&T UNIX i?letim sisteminden para kazanma yoluna gitti ve i?letim sistemini özel lisanslar ile pazarlamaya ba?lad?. UNIX’in ortaya ç?kt??? günden itibaren i?letim sisteminin geli?mesine yard?mda bulunan bir çok ki?i bu karara kar?? ç?kt?. Bunun üzerine amac? UNIX benzeri ve paras?z da??t?labilen bir i?letim sistemi ortaya ç?karmak olan GNU projesi Richard Stallman taraf?ndan ba?lat?ld?.GNU’yu desteklemesi için 1984 y?l?nda Stallman ve arkada?lar? “Free Software Foundation (FSF)” projesini yaratt?lar. FSF’te “free” ile anlat?lmak istenen bedava olan yaz?l?mdan çok özgürce da??t?lan yaz?l?m manas?n? ta??maktayd?. FSF’e göre herhangi bir amaç için kullan?labilen , kopyalan?p üzerinde gerekli de?i?iklik yap?labilen ve daha geli?mi? bir yaz?l?m sistemine dahil edilebilen yaz?l?m serbest yaz?l?m(free software) olarak kabul edilmi?ti. Bu özgürlükler için temel olarak gereken ?ey yaz?l?m?n koduna eri?imdi. Bu yüzden bu ak?m ayn? zamanda “Kaynak Kodu Aç?k Yaz?l?m – Open Source Software (OSS)” olarak da an?l?r.Linux günümüzde bulunan en büyük kaynak kodu aç?k yaz?l?md?r.
1.2 Linux’un ortaya ç?k???
AT&T UNIX i?letim sistemini para ile lisanslayana kadar , UNIX üniversitelerde bilgisayar bilimi ö?rencilerine i?letim sistemlerini ö?retmek için kullan?lan bir araçt?. AT&T’nin yapt??? de?i?iklik sonras? üniversitelerin yeni bir i?letim sistemine ihtiyac? ortaya ç?kt?. Bunun üzerine Andrew Tannenbaum UNIX benzeri bir i?letim sistemi olan MINIX i?letim sistemini ortaya ç?kard?.
1990 y?l?nda Finli bilgisayar bilimi ö?rencisi Linus Torvalds Intel mimarisindeki bilgisyarlar için haf?za yönetimi yapan bir yaz?l?m üzerinde çal??maya ba?lad?. Bir zaman sonra bu projesinin geni?letilmi? halinin UNIX çekirde?i gibi çal??abilece?ini fart etti. 1991 y?l?nda comp.os.minix haber grubuna üzerinde çal??t??? projeyi bildiren ve geli?tirme için öneri isteyen bir mesaj gönderdi. Torvalds bu yeni i?letim sistemine Linus’un MINIX’i olarak tan?mlad??? LINUX ad?n? verdi. Unix üzerinde program geli?tiren ki?ilerden Linux’un geli?tirilmesi için yard?m teklifleri gelmeye ba?lad?. Linux’un bir önemli yan? ise GNU projesinin eksik olan bir parças?n? doldurmas?yd?. GNU projesi çerçevesinde yarat?lacak olan Unix benzeri i?letim sisteminin ço?u parçalar? bitmi?ti. Yap?lmayan en önemli parça i?letim sisteminin çekirde?i idi. Bu eksikte Linux taraf?ndan kapat?lm?? oldu. 1994 y?l?nda Linux 1.0 serisi kernel GPL lisans? alt?nda yay?nland???nda , Linux 100,000 kullan?c?ya eri?mi?ti. Günümüzde Linux’un milyonlar ile belirtilen bir kullan?c? kitlesi bulunmakta. Son kullan?c? pazar?nda da gün geçtikce güçlenmesine ra?men Linux günümüzde ço?unlukla sunucularda kullan?lan bir i?letim sistemidir. Yap?lan ara?t?rmalarda Internet’te bulunan web sunucular?n?n büyük ço?unlu?u Linux i?letim sistemi üzerinde çal??maktad?r.
1.3 Linus Torwalds’?n comp.os.minix Haber Grubuna att??? mesaj
From: torvalds@klaava.Helsinki.FI (Linus Benedict Torvalds)
Newsgroups: comp.os.minix
Subject: What would you like to see most in minix?
Summary: small poll for my new operating system
Message-ID: < 1991Aug25.205708.9541@klaava.Helsinki.FI>
Date: 25 Aug 91 20:57:08 GMT
Organization: University of Helsinki
Hello everybOdy out there using minix –
I’m doing a (free) operating system (just a hobby, won’t be big and professional like gnu) for 368 (486) AT clones. This has been brewing since april, and is starting to get ready. I’d like any feedback on things people like/dislike in minix, as my OS resembles it somewhat (same pysical layout of the file-system (due to practical reasons) among other things).
I’ve currently ported bash(1.08) and gcc(1.40), and things seem to work. This implies that I’ll get something practical with in a few months, and I’d like to know what features most people would want. Any suggestions are welcome, but I won’t promise I’ll implement them :-)
Linus ( torvalds@kruuna.helsinki.fi)
PS. Yes – it’s free of ant minix code, and it has multi-threaded fs. It is not portable (uses 386 task switching etc), and it probably never will support anything other than AT-harddisks, as that’s all I have.
Burtaya kadar linux un do?u?unu anlatt?k. Gelelim ?nternette en Önemli olan konuya. Olmazsa olmaz?m?z olan a? ortamlar?...
***********************************
2 TEMEL A? B?LG?S?
2.1 ISO/OSI ve TCP/IP Referans Modelleri
LAN, MAN ve WAN’lar, geli?tirilme süreçleri içindeki ilk uyarlamalar?nda oldukça karma??k bir yap? arzetmekteydi. 1980 ‘lerde networklerin say?lar?nda ve büyüklüklerindeki inan?lmaz art?? olamaya ba?lad?. Birçok kurulu? ve firma, sahip olduklar? networkleri, daha yüksek verim almak amac?yla, yeni teknolojiler geli?tirildikçe ve yeni ürünler üretildikçe, bunlardan faydalanarak geli?tirmeye ve yeni networkler olu?turmaya ba?lad?lar.
1980’lerin ortalar?nda bu organizasyonlar, büyümenin getirdi?i yeni bir tak?m problemlerle kar?? kar??ya kald?lar. Yeni ve de?i?ik belirtimler (specifications) ve uyarlamalar kullanan networklerin birbiri ile ileti?im kurmas?da giderek zorla?m??t?. Bu yüzden patentli yada kurulu?a özel networklerden (proprietary) vazgeçmeye ba?lanm??t?r. Patentli networkler, özel olarak geli?tirilen, yönetilen ve kurulu?a özel networklerdir. Bu yüzden tüm teknoloji bu kurulu?lar?n kontrolü alt?nda ve yönetimi alt?ndad?r. Bunun tersi olarak “Serbest” ise, halk taraf?ndan teknolojinin serbest olarak kullan?m? anlam?na gelir. Networklerin uyumsuz ve biribiri ile ileti?im kurmama gibi sorunlar?n? çözmek için, International Organization for Standardization (ISO) DECNET, IBM SNA, ve TCP/IP gibi birçok network çe?itini inceleyerek, bir kurallar kümesi yaratm??t?r. Bu ara?t?rman?n bir sonucu olarak ISO, üretici firmalar?n kendi içlerinde ve di?erleri ile uyumlu olan, ileti?im kurabilen ve birlikte çal??abilen networkler üretemelerine yard?mc? olmu?tur. ISO’nun 1984 de yay?nlad??? OSI (Open System Interconnectivity) referans modeli, dünya üzerinde de?i?ik birçok üretici firman?n üretti?i de?i?ik tiptteki networklerin biribiri ile daha uyumlu ve birlikte çal??abilir (interoperability) olmas?n? garantileyen bir dizi standartlar? belirleyerek, üretiçilere bu deste?i vermi?tir. OSI referans modeli network ileti?imi için ilk modeldir ve bugün birçok üretici ürünlerine bu modele dayal? olarak geli?tirmektedirler.
OSI referans modeli katmanl? yap?ya sahip bir netwrok modelidir. Her katmandaki network fonksiyonlar?n?n ayr? ayr? izlenmesine izin verir. Daha önemlisi, bilginin network üzerinde yolculu?unu nas?l gerçekle?tirdi?inin anla??lmas?n? sa?lar. Yani, veri paketlerinin yada bir bilginin, uygulama programlar?ndan (application programs-örne?in, hesap çizelgesi,döküman vs,..) bir ortam (media-örne?in kablo) ve nework yoluyla bir ba?ka bilgisayardaki uygulama program?na nas?l yolculuk etti?ini görselle?tirerek anlamam?za olanak sa?lar. OSI referans modelinde, 7 adet numaraland?r?lm?? katman (layer) vard?r.
7. Katman : Uygulama Katman?
6. Katman : Sunum Katman?
5. Katman : Oturum Katman?
4. Katman : Ta??ma Katman?
3. Katman : Network Katman?
2. Katman : Veri - Ba?? Katman?
1. Katman : Fiziksel Katman
Her katmanda network fonkiyonlar?n?n o katmana göre belirlenmesine ve bir katman?n görevlerinin di?erlerinden ayr?lmas?na katmanlama (layering) denir. Katmanl? network yap?s?n?n birçok faydas? vard?r örne?in,
• Network ileti?imini küçük ve basit parçalara ay?r?r. Böylece anla??lmas? ve ö?renilmesi daha kolayla??r.
• Farkl? firmalar?n geli?tirece?i ve deste?ini verece?i network parçalar?n? ve bile?enlerini standartla?t?r?r.
• De?i?ik tipte network donan?m ve yaz?l?m?n?n birbiri ile ileti?im kurmas?na izin verir.
• Bir katmandaki olas? bir de?i?ikli?in ba?ka katmanlar? etkilemesini engeller. Böylece daha çabuk geli?tirilebilirler.
Verinin, bir network üzerinde herhangi bir kaynaktan bir hedefe yol alabilmesi için gerekli olan en önemli kriter, networkü olu?turan tüm elemanlar?n ayn? dili konu?mas? yada ayn? kurallar ailesine uyarak haberle?meleridir. Bu kurallar ailesine PROTOCOL ad?n? veriyoruz. A? üzerindeki tüm host’lar ayn? a? protocolune uyarak ileti?im kurarlar.
2.1.1 OSI KATMANLARININ YAPISI ve FONKS?YONLARI
Her OSI katman?, verinin network üzerinde bir kaynaktan bir hedefe yolculuk edebilmesini sa?layan bir dizi fonksiyonlara sahiptir. Yine her katman kendine özel protokollere sahiptir, herhangi bir katman? “ n ” ile gösterirsek, bu katmana ait protokole N. Katman Protokolü (Layer n Protocol) denir. Her OSI katman? network üzerindeki tüm di?er cihazlarla (device) veya host’larla türde? (Peer-to-Peer Communication) ileti?im kurarlar. Veri katmanlar aras?ndaki yolculu?u esnas?nda her katmanda o katmana ait özelliklerini yans?tan bir isim al?r. Bu ?ekilde isimlendirme sonucu veriye n. Katman Protocol Veri Eleman? ad? verilir (N. Layer Protocol Data Unit - PDU).
Veri network üzerindeki iletilmeden önce kaynak üzerinde her katmanda ayr? ayr? o katmana özel bir tak?m bilgilerle (header ve trailer) sar?larak zarflan?r (encapsulation). Hedefte ise ayn? veri, her katmanda ayr? ayr? o katmana özel olan sarg?lar? yada zarflar?, ilgili her katmanda ayr? ayr? aç?ld?kça üst katmanlara iletilir (decapsulation). Bir katman ancak kendisine ait zarf? açabilir, bir üstündeki katmana ait zarf? açamaz. Ayn? ?ekilde bir katman zarflama esnas?nda bir alt yada üst katman ad?na bu i?lemi gerçekle?tiremez.
Uygulama (Application) <----veri---> Uygulama (Application)
Sunum (Presentation) <----veri---> Sunum (Presentation)
Oturum (Session) <----veri---> Oturum (Session)
Ta??ma (Transport) <- Segment-> Ta??ma (Transport)
A? (Network) <---Paket--> A? (Network)
Ver Ba?? (Data Link) <---Çerceve-> Veri Ba?? (Data Link)
Fiziksel (Physical) <----- Bit-----> Fiziksel (Physical)
Bir katman üst katman protokollerinden gelen protokol veri elemanlar?n? kendi üzerinde zarflayarak alt?ndaki katmana iletir. Böylece veri en üst katmandan (uygulama katman?-application layer) itibaren zarflanarak en alt katman olan fiziksel katmanda bit katarlar?na dönü?türülerek a? ortam? (media) vas?tas?yla a? üzerinde hedefine do?ru ilerler. Hedefte ise her katman kendi protocol veri eleman? (PDU) ile ilgilenmek, onu yorumlamak için zarf? açar ve zarf içinde bulunan, o katmanda verinin nas?l de?erlendirece?i bilgisinin tan?mland??? ba?l?k (header) ve kuyru?u (trailer) inceler. Daha sonra, zarf?n veri bölgesinde bulunan ve bir üst katmana ait olan PDU’yu ilgili üst katman protokolünü içeren üst katmana, inceledi?i bilgiler ?????nda iletir. Böylece gönderen ve alan sistemlerde her katman?n sanal olarak sadece birbirleri ile TÜRDE? ileti?im kurmas? sa?lanm?? olur. Ba?ka bir deyi?le her katman uç sistemlerde, kendi Katman Protokol Veri Eleman? ile ba?lant? kurarak haberle?ir. Uygulama, Sunum ve Oturum katmanlar?n?n protokol veri elemanlar?na “ veri “, Ta??ma katman? protokol veri eleman?na “ segment ”, A? katman? protokol veri eleman?na “ paket “, Veri ba?? katmanlar?n?n kulland??? veri eleman?na “ frame ” ve Fiziksel katman?nkine ise “ bit “ denir.
ISO / OSI katmanl? referans modeline göre her katman bir üstündeki OSI katman?na sahip oldu?u servis fonksiyonlar?n? kullanarak servis verir. Hiçbir katman bir alt?ndaki yada bir üstündeki katman? kullanmadan direk olarak di?er katmanlar ile veri al?? veri?inde bulunamaz. K?sa tan?mlamalar ile bu katmanlar? özetlersek,
Katman 7 - Uygulama Katman? , OSI modeline göre kullan?c?ya veya uygulama süreçlerine en yak?n olan OSI katman?d?r ve bunlara a? servisleri verir. Ba?ka bir OSI katman?na servis vermeyen tek OSI katman?d?r. Uç sistemlerde amaclanan ilgili servisin varl??? ara?t?r?r, ba?lant?y? kurar, ileti?imi senkronize eder, veri bütünlü?ü ve hata düzeltme için gerekli yordamlar için uç sistemler ile anla?ma sa?lar.
Katman 6 - Sunum Katman? , bir sistemin uygulama katman?n?n gönderdi?i verinin di?er sistemin uygulama katman? taraf?ndan okunabilir olmas?n? sa?lar. E?er gerekirse, ortak bir biçim (format) kullanarak çe?itli di?er veri biçimleri aras?nda dönü?türme sa?lar
| |
| | | | SoaRingEagLe*
Teğmen
Mesaj Sayısı : 255
Rep Puan : 683
Teşekkür : 8
Kayıt tarihi : 04/10/09
Yaş : 33
Nerden : Bursa
İş/Hobiler : Grafiker
Lakap : EagLe*
| | Konu: Geri: Linux Dersleri 1 Salı Ekim 06, 2009 6:58 pm | |
| Katman 5 - Oturum Katmanı , iletişimde bulunan hostların sunum katmanları arasında oturumu açar, yönetir ve sonlandırır. Aynı zamanda iki uç sistemin sunum katmanlarının dialogları arasında senkronizasyonu ve aralarındaki veri iletişimini sağlar. Oturum esnasındaki diologları Diolog Control mekanizması gereği tek bir süreç olarak değil diolog parçalarına bölerek yönetir (Diolog Seperation) .Oturum kontrolünün (session regulation) yanında oturum katmanı, servisin sınıfı (class of service – örneğin TwoWayAlternate, TwoWaySimultaneous), etkin veri aktarımı ve problemlerden kaynaklanan kural dışı durumları raporlamak için gerekli olan herşeyi sağlar.
Katman 4 - Taşıma Katmanı , bağlantısız bir servis olan UDP (User Datagram Protocol ) ve bağlantılı bir servis olan TCP (Transmission Control Protocol) ile üst katman protokollerine iki tür servis verir. Oturum katmanı ve Taşıma katmanı arasındaki sınır, uygulama protokolleri ve veri-akışı protokolleri arasında bir sınır olarak düşünülebilir.
TCP servisinde gönderen sistemin oturum katmanının yönettiği oturum boyunca üst katmanlardan gelen veriyi segment adı altında küçük parçalara sıra numarası vererek böler ve Ağ Katmanına iletir. Alıcı sistemde ise bu sıra numaralarına göre segmentlerden asıl mesajı oluşturmak için önce kaybolan veya hatalı olarak alıcı sisteme ulaşmış veriyi gönderen sistemden yeniden ister, sırası bozuk olan segmentleri sıraya dizer ve son olarak segmentleri birleştirerek segmentlerin başlık kısımlarında belirtilmiş hedef port numarası ile (destination port number) ilişkilendirilmiş uygulama katmanı protokolüne gönderilmek üzere mesajı oturum katmanına iletir. Windowing mekanizması ile veri akışı kontrolü sağlar.
Taşıma katmanı, üst katmanların veri iletişim detaylarına saydam olmalarını sağlayacak şekilde servisler verir. İletişimde bulunan iki bilgisayar arasında iletişimin nasıl güvenilir (reliable) kılınacağı taşıma katmanının görevlerinden biridir. Taşıma katmanı iletişim servisi verirken, yapay devreleri (virtual circuits) portlar vasıtasıyla açar, yönetir ve doğru olarak sonlandırır.
Katman 3 - Ağ Katmanı , coğrafi olarak ayrı bölgelerde bulunan ağlardaki iki bilgisayar sistemi arasındaki bağlantının kurulması ve iletişim için yol seçimi işlevlerini yerine getiren ve karmaşık bir yapı içeren bir katmandır.
Katman 2 - Veri Bağı Katmanı , fiziksel bir link üzerinden verinin güvenilir bir şekilde aktarılmasını sağlayan, çeşitli ağ teknolojilerini içinde barındıran bir katmandır. Verinin güvenli olarak iletilebilmesi için fiziksel adresleme, ağ topolojileri, ağa erişim kontrolü , hata bildirme, framelerin sıralı dağıtımı, teslimi ve akış kontrolü gibi yapılar ile ilgilenir.
Katman 1 – Fiziksel Katman , uç sistemler arasındaki fiziksel linkin aktif hale getirilmesi, bakımı ve kaldırılması için gerekli elektriksel, mekanik, prosedürel ve fonksiyonel belirtimleri (specifications) karakteristikleri ve ayrıntıları tanımlar. Bu karakteristikler örneğin voltaj seviyeleri, voltaj değişimi için zamanlama, fiziksel veri hızı, maksimum iletim uzaklığı, fiziksel konektörler ve diğer benzeri öznitelikler (attributes) fiziksel katman belirtimleri tarafından tanımlanır.
ISO/OSI modelinin yaygın olarak tanınmasına karşın, internetin tarihi ve teknik açıdan açık standartı (Open Standart) TCP/IP referans modelidir (Transmission Control Protocol / Internet Protocol). TCP/IP referans modeli ve TCP/IP protokol yığını (stack), dünyanın herhangi bir yerindeki iki tane sistem arasında veri iletişimini neredeyse ışık hızında mümkün kılar..
Uygulama Katmanı
(Application Layer)
Taşıma Katmanı
(Transport Layer)
Internet Katmanı
(Inetrnet Layer)
Ağ Erişim Katmanı
(Network Access Layer)
TCP/IP modeli ISO/OSI gibi katmanli yapıdadır ve 4 adet katmana sahiptir. Bazı katman isimleri ISO/OSI model ile benzerlik gösterir. Ancak iki ayrı modeldeki isimleri aynı olan katmanların görevlerini birbiri ile karıştırmamak gerekir. Çunki taşıma katmanı dışında, aynı isimli katmanlar tamamen özdeş değildirler.
Katman 4 – Uygulama Katmanı , ISO/OSI modelinin en üst 3 katmanı ve tüm uygulama-ilişkili görevleri TCP/IP modelinde tek bir katmanda birleştirilmiştir. Böylece sunum, kodlama ve dialog kontrolü işlerinin yürütüldüğü tek bir uygulama katmanı yaratılmıştır.
Katman 3 – Taşıma Katmanı , OSI modelde olduğu gibi , servisin kalitesi, güvenilirlik sorunları, akış kontrolü ve hata düzeltme ile ilgilenir. Protokollerinden bir tanesi olan TCP, güvenilir ve hata oranı az bir ağ iletişimi için esnek ve mükemmel çözümler sunar.
Katman 2 – Internet Katmanı , görevi kaynak sistem paketlerinin, internetworkteki herhangi bir ağdan, üzerinden geçtiği ağlar ve yollardan bağımsız olacak şekilde, hedef sisteme ulaşmalarını sağlamaktır. IP bu katmandaki belirgin protokoldür. En iyi yolun belirlenmesi ve paket anahtarlama (packet switching) bu katmanda gerçekleşir.
Katman 1 – Ağ Erişim Katmanı , isim anlamı oldukça dar ve bazen karmaşık olabilir. Aynı zamanda host-to-network layer olarakda adlandırılır. IP paketinin gerçek bir fiziksel link yaratabilmek için ihtiyacı olan birçok konu ile ilgilenen katman bu katmandır. ISO/OSI modelin veri-bağı ve fiziksel katmanlarının tüm görevlerini, LAN ve WAN teknoloji detaylarını içerir. | |
| | | | | | Linux Dersleri 1 | |
|
Similar topics |  |
|
| | Bu forumun müsaadesi var: | Bu forumdaki mesajlara cevap veremezsiniz
| |
| |
| |
